Лекарите велат – рано дијагностицирање на болеста значи успешно лекување и зачувување на плодноста
Ракот на грлото на матката е трет вид тумор во светот по бројот на заболени лица. Настанува како резултат на абнормални промени и неконтролиран раст на клетките на епителот на грлото на матката. Неколку фактори влијаат за појава и развој на оваа болест како што се: инфекција со хуман папилома вирус, пушење, долготрајна употреба на таблети за контрацепција, слабост на имунолошкиот систем и генетски фактори.Многу одамна (пред околу 150 години) е поставена хипотезата за вирусното потекло на ракот на грлото на матката. Денес веќе е докажано дека најчесто тоа е ХПВ вирусот (HPV – Human Papillomavirus), кој се јавува во преку 170 познати видови од кои околу 30-40 типови на овој вирус кој се пренесува по сексуален пат и го заразуваат аногениталниот дел, а од нив околу 17-тина имаат потенцијал да предизвикаат рак на грлото на матката. Генерално разликуваме три големи групи на на ХПВ:
- ХПВ типови со низок ризик – (предизивикуваат бенигна кандилома односно генитални брадавици и предмалигни промени на грлото на матката наречени CIN1);
- ХПВ типови со среден ризик;
- ХПВ типови со висок ризик(предизвикуваат промени на грлото на матката со среден и висок степен на малигност – наречени CIN2 и CIN3).
Сепак нетреба веднаш да паничите. Времето од откривање на промена од било кој CIN тип, до развој на CIS (Carcinoma in situ) мошат да поминат од неколку месеци до неколку години. За тоа време со редовни контроли може состојбата да се третира навремено.
Периодот од контактот со вирусот до промената на клетките на грлото на матката може да биде различен, од неколку недели до неколку месеци. За навремено откривање на болеста задолжително треба да се направи ПАП тест заедно со колпоскопија. Ова е најсигурен начин за дијагностицирање на сите промени на епителот на грлото на матката меѓу кои и ракот на грлото на матката. За да покаже најдобри резултати примерокот најдобро е да се земе во период од 10 до 20 дена од почетокот менструалниот циклус, или 7 дена по завршувањето на иститот. До 48 часа пред земање на примерокот, пациентката несмее да има сексуални односи, ниту да користи тампони или разни лубриканти.
Некои од најчестите симптоми на ракот на грлото на матката се: крварење по сексуален однос, болка во малата карлица, губење на тежината, општа слабост и ректално крвавење. Доколку навреме не се започне со лекување туморот од грлото на матката може во своите напредни фази да се прошири и метастазира на црниот дроб, белите дробови и коските.
Жени кои имаат зголемен ризик за појава на рак на грлото на матката се: оние кои рано стапиле во сексуални односи, имале голем број сексуални партнери, имале односи со мажи преносители на ХПВ вирус, мажи кои имаат други сексуално преносливи болести, жени кои не одат редовно на гинеколошки прегледи и никогаш не направиле ПАП тест.
Лекарите советуваат да се прават редовни гинеколошките прегледи кои треба да започнат најдоцна три години по првиот сексуален однос, а сексуално неактивните лица најдоцна на 21 година. После два уредни наоди во растојание од шест месеци, следниот преглед може да се направи по две до три години. За жените помлади од 30 години се препорачува преглед еднаш годишно. Раното откривање на ракот на грлото на матката ја зголемува успешноста на лекувањето и овозможува зачувување на плодноста.
* CIN (цервикална интраепителијална неоплазија)