Остеоартритис често се опишува како „истрошеност од годините“.
Што е тоа остеоартритис?
Остеоартритисот е состојба што го зафаќа целиот зглоб вклучувајќи ги коската, ‘рскавицата, лигаментите и мускулите. Иако остеоартритис често се опишува како „истрошеност од годините“, денес се мисли дека тој настанува како последица на тоа што зглобот исклучително многу се напрега да се поправи сам.
Остеоартритисот може да вклучува:
- Воспаление на ткивото околу зглобот;
- Оштетување на зглобната ‘рскавица – тоа е заштитниот мек слој на краевите на вашите коски што овозможува зглобовите мазно да се движат;
- Коскени израстоци што растат околу работ на зглобот;
- Уништување на лигаментите (цврстите нишки што ги држат вашите зглобови споени) и на тетивите (нишките што ги поврзуваат мускулите со коските).
Остеоартритисот може да го зафати секој зглоб, ама најчесто се јавува во колената, колковите, прстите и ножниот палец. Остеоартритисот може да се појави на секоја возраст, ама обично е почест кај луѓето постари од 40 години или кај оние што имале повреди на зглобовите. Остеоартритисот не е иста работа како остеопорозата. Остеопорозата е состојба при која коските стануваат кршливи и крти и полесно се кршат.
Симптомите на oстеоартритисот се разликуваат од еден до друг човек. Симптомите ќе зависат и од тоа кои зглобови се зафатени. Остеоартритисот обично настапува бавно, во текот на повеќе месеци, па дури и години. Најчестите симптоми се болка и вкочанетост на зглобовите. Тие чувства обично се најлоши при активност на почетокот на болеста, ама може да станат попостојани во подоцнежниот период на болеста. Тие симптоми може да влијаат врз вашата способност да ги вршите нормалните секојдневни активности како што се одење, качување по скали и отворање тегли. Другите симптоми може да вклучуваат звуци на крцкање, чувство на гребење или губење на подвижноста на зглобот.
Што го предизвикува?
Истражувањата покажуваат дека има некои работи што може да ве изложат на поголема опасност да добиете oстеоартритис во некои зглобови, на пример:
- Колена: прекумерна телесна тежина, претходна повреда на коленото, работни места што вклучуваат клечење на колена, качување и чучнување;
- Колкови: прекумерна телесна тежина, претходна повреда на колкот, работни места што вклучуваат кревање на тешки товари (вклучувајќи земјоделство), семејна историја на остеоартритис;
- Дланки: семејна историја на остеоартритисот повторувано користење или претходни повреди на дланките; прекумерна телесна тежина.
Како се дијагностицира?
Се дијагностицира според вашите симптоми и од телесниот преглед. Рентгенското снимање може да ги покаже стеснувањето и промената во формата на вашиот зглоб. Меѓутоа, рентгенските снимки не кажуваат колкави проблеми ќе имате. Рентгенска снимка што покажува оштетување на зглобот не значи секогаш дека ќе имате многу болки или проблеми. Од друга страна, зглобот може многу да ве боли и покрај тоа што рентгенската снимка е нормална. Проверките на крвта може да помогнат само за да се исклучат други типови на артритис.
Засега нема лек за остеоартритис иако има начини на лекување со кои ефикасно може да се контролираат симптомите.Начините на лекување се различни во зависност од тоа кои зглобови се зафатени и колку е тешка вашата состојба. Нема начин точно да се предвиди кој вид на лекување ќе дејствува најдобро во вашиот случај. Секој начин на лекување си носи свои користи и опасности. Може вашиот лекар ќе треба да испроба неколку различни начини на лекување пред да го најде тој што е најдобар за вас. Општо земено, лекувањето обично вклучува:
- Програма за намалување на телесната тежина, ако имате прекумерна телесна тежина
- Програма за вежбање приспособена кон вашата состојба и способности
- Контролирање на болките со помош на лекови како што се лековите против болки или нестероидните лекови против воспаленија (NSAIDs, како и учење да го промените начинот на кој размислувате за болката и на кој реагирате на неа
- Помагала како што се протези, бастуни за одење и влошки за чевли
- Операција за замена на зглобот, ако вашите симптоми веќе не може да се контролираат на друг начин. Артроскопијата (операција што се прави низ мал отвор) не се препорачува како начин за лекување кога има болка при остеоартритис на коленото.
За луѓето со остеоартритис е многу препорачливо да прават вежби. Тие ќе ви ги зачуваат зглобовите и мускулите здрави и подвижни и ќе спречат други здравствени проблеми. Може ќе ви користи ако појдете кај физикален терапевт или кај специјалист за вежбање за да ве посоветуваат. Хранете се здраво. Нема ниеден начин на исхрана што ќе ве излекува ама се препорачува исхрана што има за цел одржување на идеална телесна тежина.
Препарати кои се препорачуваат кај луѓето за терапија со остеоартритис се Глукозаминот и Кондроитинот – додатоци во исхраната.
Глукозамин сулфат се препорачува кај мажи и жени над 40 години кои имаат воспалителни реуматски заболувања, фибромијалгии, луѓе со отежнато движење и вкочанетост на зглобовите, како и спортисти со повреди на рскавици и зглобови.
Глукозамин сулфат го подобрува квалитетот на рскавичното ткиво и ја зголемува подвижноста на зглобовите ја забавува прогресијата на остеоартритисот, ефикасен е речиси како ибупрофен во смалување на болката со помалку нуспојави, а дневната примена е 2 пати на ден по 1 капсула со оброк и многу течност.
Кондроитинот е клучен за создавање на синовијалната течност во зглобовите и ја штити рскавицата од прерано пропаѓање дневната примена е 2 пати на ден по 1 капсула со оброк.Се препорачува кај луѓе над 40та година со ревматски промени на зглобовите кои имаат отежнато движење, болки и вкочанетост на зглобовите и за обновување на зглобовите и зглобните структури по спортски и други повреди и трауми.
М-р. Фарм. Емилија Андоновска
