Едни од најиспитуваните супстанци кои имаат ефект врз менталните перформанси се гинко билоба, омега 3 масните киселини и Б витамините.
Познато е дека страеењето е придружено со опаѓање на когнитивните способности како што се брзината на перцепција, расудувањето, меморијата. Овие нарушени когнитивни способности кај постарите лица влијаат негативно во извршувањето на секодневните обврски. Се повеќе се зголемува интересот за суплементи коишто го намалуваат когнитивниот пад поврзан со возраста. Едни од најиспитуваните супстанци кои имаат ефект врз менталните перформанси се гинко билоба, омега 3 масните киселини и Б витамините.
Омега 3 масните киселини се полинезаситени масни киселини добиени од разни риби и растенија (лосос,скуша,туна,соја,семки од тиква и ореви). ,,Европската исхрана,, резултирала со пад на природниот внес на омега 3, а тоа имало последици врз здравјето на повозрасната популација. Недостатокот на омега 3 во исхраната е поврзан со когнитивна дисфункција како и со други заболувања, како кардиоваскуларни заболувања. На клеточно ниво, намалените нивоа на омега 3 влијаат врз хемискиот состав на мембраните на невронските клетки, а со тоа влијаат врз процесите на невротрансмисија. Бенефитот од омега 3 масните киселини се должи на двете масни киселини, EPA (еикосапентаноична киселина) и DHA (докосахексаноична киселина). Студиите покажуваат дека внесот на риба и морска храна, богата со омега 3, еднаш до два пати неделно го намалува ризикот за развој на когнитивни нарушувања за 10 до 13%.
Друг хербален суплемент кој привлекува истражувачко внимание кога станува збор за менталните процеси е Гинко Билоба. Тој е од особен интерес, затоа што активните компоненти, флавоноиди, биофлавоноиди и терпени, покажуваат биохемиска и фармаколошка активност, како антиоксидативна активност.Овие активни компоненти овозможуваат зголемен проток на крв, а со тоа акумулација и употреба на гликоза и кислород во клетките на мозокот и ги заштитуваат и регенерираат моторните нервни клетки.Покрај тоа, тие имаат ефект врз невротрансмитерската активност, која што е клучна за невролошките нарушувања поврзани со стареењето.
Фолна киселина (В9 ) и кобаламин (В12) се два витамини коишто имаат потенцијал да се борат против процесот на страреење. Посебен акцент се става на нивната способност да се спречи почетокот на деменција. Фолната киселина лесно се апсорбира од храната, но се јавува чест дефицит кај популацијата поради слаба исхрана, малабсорпција, или внес на алкохол. Дефицитот на кобаламин е поврзан со намалена апсорпција, којашто се должи на дигестивни нарушувања, кои се најчести нај постари особи. Овој дефицит може да резултира со невролошки нарушувања како периферна невропатија. Со оглед на тоа дека страеењето претставува ризик фактор за невролошки заболувања, очекувано е дека дел од населението ке покаже различен степен на пад на когнитивните нарушувања. Суплементација со Гинко, омега 3 и Б витамини е еден од начините на којшто може да се намали ризикот од когнитивните нарушувања.
Мр. Фарм. Љупчо Јанковски
