Зар може медитеранската диета да го забави когнитивниот пат?
Главна преокупација е токму вашата ментална активност? Според една нова студија сега може да се намали ризикот од когнитивно оштетување дури за 50% доколку редовно се применува медитеранската кујна.
Во следењето на оваа диета се вклучени здрави навики како јадење риба двапати неделно редовно конзумирање на овошни и зеленчукови оброци интегрални житарки ореви мешунки и маслиново масло истовремено намалувајќи ја консумацијата на црвено месо и алкохол. Внесувањето на месо млечни производи и заситени масти потребно е да се сведе на минимум. Новата студија сугерира на позитивната корелација помеѓу медитеранската диета и намаленото когнитивно нарушување. Истражувањето е особено важно за здравствените политики кои можат да помогнат во намалувањето на ризикот од деменција како што е Алцхајмеровата болест.
Деменција и Алцхајмер
Вообичаено е нивото на когнитивни способности да опаѓа со возраста но значителен когнитивен пад како што се јавува кај лицата со деменција не е нормален дел од процесот на стареење. Според Центрите за контрола и превенција на болести деменцијата е општ термин кој се однесува на значителен когнитивен пад најчесто во подоцнежниот живот. Различни болести можат да предизвикаат деменција а како најчеста причина се споменува Алцхајмеровата болест. Кај Алцхајмеровата болест карактеристично е прогресивното влошување на когнитивните функции со намалена способност за извршување на дневните активности а присутни се исто така и невропсихолошки симптоми. Оваа болест се јавува кога во мозокот на една личност се создава абнормална акумулација на протеини предизвикувајќи невроните да ја изгубат својата нормалната поврзаност. Со тоа прогресивно се губат невронските врски и трансмисијата на нервни импулси. Години пред манифестирањето на првите симптоми во мозокот на заболениот се насобираат наслаги составени од бета-амилоидни – (Aβ) пептиди со променета конфигурација. Заедно со наслагите во невроните се таложат и неврофибрили во облик на клопчиња кој што е карактеристичен патогномоничен знак за оваа болест. Причините за појавата на Алцхајмеровата болест сеуште не се целосно разјаснети. Од генетски аспект востановена е една варијанта на генот ApoE која претставува главен фактор на ризик за развој на Алцхајмеровата болест. Со примената на медитеранската диета не може да се очекува некое драстично подобрување кај луѓето кои го имаат генот ApoE рече д-р Емили Чува раководител на секторот за епидемиологија и клинички апликации во Националниот институт во Бетесда Мериленд. Но кога студијата ставила акцент само на здравите навики особено јадењето риба двапати неделно не бил забележан пад на когницијата дури и кај луѓето кои имаат експресија на овој ген рече Чува.
Се уште не постои терапија за овие дегенеративни промени. Според Националниот институт за стареење Алцхајмеровата болест е еден вид невродегенеративна деменција. Едно лице со почетен Алцхајмер може да доживее губење на меморијата и промени во личноста или однесувањето. Како што се развива болеста тие може да искусат потешкотии при движење и да имаат значајна конфузија – на пример не можат да ги препознаат членовите на семејството или своите блиски пријатели. Тежок облик на Алцхајмер може да остави некое лице тешко за комуникација а со тоа да биде целосно зависно од дополнителна грижа.
Постои и компаративна студија на МРИ на мозоци на луѓе што практикувале и што не практикувале медитеранска диета. Од резултатите било заклучено дека обемот на мозокот (бела и сива мозочна маса) на луѓето кои не ја вклучувале медитеранската исхрана во текот на животот бил помал за разлика од обемот на мозокот на тие луѓе коишто многу често ја практикувале оваа диета.
Во студијата учествувале 674 лица со просечна возраст од 80 години. Од нивна страна бил пополнет прашалник поврзан со нивната исхрана во текот на изминатата година а потоа следеле скенови на мозок (МРИ) во просек седум месеци по пополнувањето на тој прашалник. Во меѓувреме во текот на тој период учесниците биле поделени во две групи односно половина беа оние што ги следат медитеранските диетички принципи додека останатата половина не.
Луѓето кои ја практикувале медитеранската диета покажале вкупен волумен на мозокот за 13,11 милилитри поголем од оние кои не ја следеле оваа диета. Волуменот на сивата материја им бил поголем за 5,0 милилитри а волуменот на белата материја им бил поголем за 6,41 милилитри. Оваа студија е поддржана од Националниот институт за здравство.
„Овие резултати ја зголемуваат можноста луѓето потенцијално да спречат намалување на мозокот како и ефектите од стареењето на мозокот едноставно со следење на здрава диета“ рече авторот на студијата Јан Гу доктор на науки на Универзитетот Колумбија во Њујорк и член на Американската академија за неврологија.
Јадењето на најмалку два до три дена риба неделно може да обезбеди сигурна заштита против когнитивниот пад еквивалентни за околу три до четири години на стареење. Ова сепак е долгорочна студија.
Поради тоа што сеуште не е откриен лек за Алцхајмеровата болест навиките што можат да го одложат или забават процесот на когнитивен пад може да бидат многу вредни за намалување на Алцхајмеровата болест кај популацијата.
Луѓето кои почесто ја применуваат медитеранската диета имаат скоро 45% до 50% помал ризик за нарушување на нивните когнитивни функции.
Медитеранска диета
Медитеранската диета често се нарекува и златен стандард на здравата исхрана. Овој начин на исхрана е базиран врз употреба на храна и пијалоци кои ги конзумираат земјите од Медитеранот. Оваа исхрана е урамнотежена и потполна а особено е богата со витамини и минерали. Докажано е дека оваа диета ги подобрува вниманието и меморијата две клучни компоненти во вкупните ментални перформанси. Токму поради тоа Интернационалните асоцијации на нутриционисти создале своја „медитеранска пирамида“ на исхрана за да можат луѓето да се инспирираат и притоа да уживаат во овој вид на исхрана.
Според написот во списанието Nutrition Today медитеранската диета има различни здравствени придобивки вклучително и намален ризик од кардиоваскуларни заболувања дијабетес рак на дојка рак на дебело црево воспалителни заболувања на цревата како и невродегенеративни заболувања. Таа може да направи значителна разлика во општата здравствена состојба на населението. Токму поради ова неопходни се нови студии кои ќе помогнат да се разјасни колку минимум треба некое лице да ја практикува оваа промена во исхраната пред да се забележи позитивно влијание врз неговите когнитивните исходи.
